نیایش اصولًا کشش روح است بهسوى کانون غیرمادى جهان. بهطور معمول نیایش عبارت است از تضرع، ناله مضطربانه و طلب یارى و استعانت و گاهى یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونى و مستمر و دورتر از اقلیم همه محسوسات. بهعبارت دیگر مىتوان گفت نیایش پرواز روح است بهسوى خدا و یا حالت پرستش عاشقانهاى است نسبت به آن مبدئى که معجزه حیات از او سرزده است و بالأخره نیایش کوشش انسان است براى ارتباط با آن وجود نامرئى، آفریدگار همه هستى، عقل کل، قدرت مطلق و خیر مطلق. صرف نظر از نقل اوراد خاص، حقیقت نیایش یک حالت عرفانى پرگدازى را مجسم مىکند که دل در آن به خدا جذب مىشود.[1]
دعا و نیایش نیز یکى از شیوههاى پرورش ایمان است. دعا اظهار نیاز است، بلکه دعا آن است که شخص یکپارچه نیاز شود. دعا ابراز اشتیاق است، بلکه همه نیاز فرد همین شوق و اشتیاق است. دعا عامل تربیتى و سازندهاى است که نه تنها هشیارى انسان نسبت به کمبودهایش است، بلکه تمام مساعى و نیروهاى او را جهت تحقق مطلوبش بهکار مىاندازد.
آنگاه که بیمارى از درد و سوز به خود مىپیچد و از پزشک مدد مىطلبد، خود اقدامات اولیه را به انجام مىرساند تا مسیر درمان هموار گردد. پس از آن است که دعا و طلب معناى حقیقى خود را مىیابد و در نتیجه اجابت را در پى دارد:
و إِذا سئلک عبادى عنّى فإِنّى قریبٌ أُجیب دعوة الدّاع إِذا دعان فلْیستجیبُوا لى و لْیؤمنوا بىلعلّهم یَرْشُدون.[2]
اینک آثار عینى دعا (رفع حاجات و استجابت) مورد نظر نیست؛ بلکه همانا دعا و نیایش غیر از آنها، سخن گفتن با معبود و اظهار ناز و نیاز است و از این جهت حضور محبوب را در جان و دل نیایش کننده تقویت مىکند؛ زیرا نیایش معنایى جز سخن گفتن با مخاطب حاضر ندارد. این است که دعا غذاى روح عارفان و شراب ناب مؤمنان است. خداوند توجه و عنایت خود را در گرو دعا و نیایش قرار داده است: «بگو: اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمىکند.»[3]
امام على علیه السلام مىفرماید: «دعا خزانههاى وصول و چراغهاى رستگارى است.»
ادامه مطلب
درباره این سایت